Rękopisy nie płoną

Mistrz i Małgorzata, Teatr im. J. Osterwy, Lublin

/Judyta Pietrzyk/

Kończąc czytać kolejną książkę, zawsze zastanawiam się jak dana historia jest postrzegana przez innych. Czy zwrócili uwagę na te same rzeczy co ja, czy śmieszyło mnie to samo co ich, a co najbardziej istotne, zastanawiam się jakie uczucia toważyszyły im podczas lektury, czy były to te same co u mnie czy inne. Gdy kończę książkę, mam ochotę spojrzeć na nią oczami kogoś innego, porównać się z kimś i zobaczyć w jakim stopniu nasze opinie są do siebie podobne. Z tego właśnie powodu sięgam po wszelkiego rodzaju adaptacje czy to filmowe czy też teatralne. Podobnie było po skończonej lekturze „Mistrza i Małgorzaty” Michaiła Bułchakowa.

Historia opowiedziana przez Bułhakowa jest tak różnorodna i niezwykła, że trudno wyobrazić ją sobie przedstawianą na deskach teatralnych, przynajmniej mi sprawia to trudność.

Trzeba przyznać, że pan Artur Tyszkiewicz poradził sobie z tym zadaniem znakomicie. Oglądając spektakl ma się wrażenie, że nie jest się widzem przedstawienia, ale uczestnikiem jakiejś dziwacznej gry, że postacie, które oglądamy to te same, które odwiedziły teatr „Variétés”. Postacie, które obserwujemy podczas spektaklu do złudzenia przypominają, te z kart książki. Zimna, pozbawiona emocji osobowość szatana oraz jego świty została oddana po mistrzowsku. Bez względu na to jakie miejsce się zajmuje, ma się wrażenie, że nieustannie czyjeś oczy podążają za za naszymi ruchami. Przestaje się być częścią widowni i staje się osobną jednostką, na której co rusz zatrzymuje się, a nawet przewierca na wskroś wzrok Wolanda, granego przez Przemysława Stippę.

Scenografia, oświetlenie a nawet nietypowe rozmieszczenie widowni podziałały pozytywnie na odbiór sztuki. Przez cały czas trwania seansu była wyczuwalna atmosfera niepokoju, zła czającego się w każdym momencie spektaklu, wprost idealnie pasująca do odwiedzin samego pana ciemności.

Grę aktorską oceniam dość wysoko, biorąc pod uwagę, że w grę wchodziły także sceny robierane, tutaj należą się duże brawa dla Przemysława Stippy, grającego Wolanda oraz dla Marty Ledwoń grającej Małogatę. Pomimo nagości potrafili oni do końca pozostać postaciami jakie im przypadły w grze i wypaść w tych rolach doskonale.
Ten, kto jest dobrze zapoznany z dziełem Bułhakowa będzie w stanie niemalże mówić wraz z aktorami, w niektórych momentach tekst jest dosłownie cytowany z oryginału książkowego. To co zostało zmienniona, na potrzeby teatru, jest pozmieniana kolejność scen. Opowieść teatralna nie zaczyna się, tak jak to było w książce, od rozmowy Wolanda z Michałem Berliozem i Ivanem Bezdomnym, lecz akcja rozpoczyna się od pamiętnego przedstawienia w teatrze „Variétés” przez ekscentrycznego cudzoziemca oraz jego również niecodzienną świtę. Pominięte zostały sceny opisujące czasy Poncjusza Piłata,, dość szeroko opisane w książce, lecz które, na deskach teatralnych byłyby trudne do zrealizowania, zwłaszcza w połączeniu z współczesnymi wydarzeniami.

Całość przedstawienia wypadła bardzo dobrze, zadowoli ono zarówno fanów historii Michaiła Bułhakowa, jak i tych, którzy jeszcze się z nią nie zapoznali.